Cải thiện số lượng và chất lượng tinh trùng.

GI?I PHÁP CAN THI?P N?I KHOA - C?i thi?n s? lu?ng và ch?t lu?ng tinh trùng.

Không có tinh trùng ho?c có tinh trùng v?i s? lu?ng và ch?t lu?ng kém chi?m t?i 85% nguyên nhân gây vô sinh và hi?m mu?n nam v?n hi?n di?n r?ng 10 – 20% t?ng s? dân nam gi?i và góp ph?n vào g?n 50% các c?p v? ch?ng vô sinh.
Gi?i pháp can thi?p n?i khoa cho vô sinh, hi?m mu?n nam có th? giúp c?i thi?n du?c s? lu?ng, ch?t lu?ng tinh trùng ch? khi du?c áp d?ng dúng phuong pháp theo dúng nguyên nhân, dó là di?u tr? n?i khoa b?ng thu?c du?c ch? d?nh cho các tru?ng h?p vô sinh, hi?m mu?n nam không b? t?c có:          

-    Suy tr?c h? d?i – tuy?n yên – tinh hoàn

-    Nhi?m trùng du?ng sinh d?c

-    Hi?m mu?n nam vô can v?i n?i ti?t sinh d?c tr?c tuy?n yên tinh hoàn ? m?c bình thu?ng th?p và ho?c cân b?ng gi?a các tác nhân oxy hóa trong co th?.

Và can hi?p n?i khoa không dùng thu?c du?c th?c hi?n cho t?t c? nam gi?i vô sinh, hi?m mu?n không do nguyên nhân b? t?c.

ÐI?U TR? DÙNG THU?C
NHÓM THU?C HORMONE HU?NG SINH D?C:
Bao g?m LH, HCG, rFSH, HMG
Ch? d?nh cho t?t c? các b?nh lí suy tr?c h? d?i tuy?n yên,thu?ng g?p nh?t là h?i ch?ng hallmann và adenoma tuy?n yên ti?t prolactin. S? d?ng HCG tiêm 3-6 tháng, sau dó cho thêm FSH ho?c rFSH ho?c HMG thu?ng kho?ng sau 12 tháng thì m?i có tinh trùng.
Không có d? b?ng ch?ng ch?ng minh nhóm thu?c này có hi?u qu? trong c?i thi?n tinh trùng trong các tru?ng h?p vô sinh không do suy tr?c h? d?i – tuy?n yên.

NHÓM THU?C ÐÔNG V?N DOPAMINE:
Thu?ng s? d?ng bromocriptine ho?c cabergoline.
Ch? d?nh t?t c? trong các tru?ng h?p tang prolactin máu gây gi?m ch?c nang sinh s?n nam gi?i, thu?ng g?p là adenoma tuy?n nh? ti?t prolactin (chi?m 40% tru?ng h?p). Tác d?ng ph? thu?ng g?p c?a thu?c là bu?n nôn , h? huy?t áp tu th?, kích ?ng d? dày, thu?c nên kh?i d?u tiên th?p li?u dùng v?i th?c an d? gi?m b?t các tác d?ng ph? sau dó t? t? ch?nh li?u d? d?t hi?u qu? gi?m prolactin máu t?t nh?t. Thu?ng trong 3-6 tháng thì testosterone máu tr? v? bình thu?ng, tinh trùng có th? xu?t hi?n v? sau.    

Còn adenoma tuy?n yên to ti?t prolactin chi?m 60% tru?ng h?p ? nam gi?i, thu?ng có ch? d?nh và có th? di?u tr? n?i khoa kèm theo.

NHÓM THU?C C?NH TRANH  ESTROGEN T?I TH? TH?
Trên co s? ngan ch?n tác d?ng ?c ch? c?a estestrogen lên tr?c h? d?i- tuy?n yên s? kích thích tr?c này tang phóng thích hormone hu?ng sinh d?c . S? d?ng clomiphen citrate trên vài nghiên c?u trên hi?m mu?n nam vô can có hàm lu?ng LH, FSH, testosterone ? m?c bình thu?ng th?p cho th?y có th? c?i thi?n s? lu?ng tinh trùng. Thu?c này du?c s? d?ng du?i d?ng “ off-label” trong di?u tr? vô sinh nam t?i M?.
Quan tr?ng là ph?i theo dõi hàm lu?ng n?i ti?t ch?t ch? trong quá trình di?u tr? d? di?u ch?nh li?u ho?c ngung thu?c k?p th?i n?u không s? gây tác d?ng ngu?c.

NHÓM THU?C CH?NG OXY HÓA
Bao g?m vitamin E, vitamin C, glutathione, selen, k?m,carnitine, beta carotene…Các g?c t? do (ROS) là s?n ph?m chuy?n hóa bình thu?ng c?a t? bào.
? tr?ng thái sinh lý có s? cân b?ng gi?a các ROS v?i ch?t c?ng oxy hóa (g?m h? th?ng ch?ng oxy hóa n?i sinh do co th? t?o ra và các ch?t ch?ng oxy hóa ngo?i sinh).

Khi có s? m?t cân b?ng x?y ra do: ?nh hu?ng c?a ru?u bia, thu?c lá, cafe, ma túy, các hóa ch?t d?c h?i (các thu?c tang tru?ng th?c v?t, thu?c tr? sâu, ch?t b?o qu?n, thu?c tang tr?ng gia súc…) , m?t ng?, b? stress tâm lý ho?c th? ch?t…. Mà vu?t quá kh? nang phòng v? c?a co th? hay do thi?u các ch?t ch?ng oxy hóa n?i , ngo?i sinh : nhu do thi?u dinh du?ng ch?t ch?ng oxy hóa trong ch? d? an…     

Thì ROS du th?a s? ph?n ?ng và chi?m electron c?a nh?ng phân t? khác bi?n chúng thành phân t? g?c t? do không ?n d?nh, các g?c t? do này t? chi?m electron c?a phân t? khác c?n k? d? chúng du?c tr? v? tr?ng thái ?n d?nh, c? th? quá trình này x?y ra ti?p di?n t?i màng, ADN, ty th? tinh trùng và làm t?n thuong các c?u trúc này.
Các ch?t ch?ng oxy hóa tác d?ng d?a trên co ch? cung c?p electron cho các g?c t? do d? ch?n d?ng chu?i ph?n ?ng có h?i trên.
40% nam gi?i vô sinh, hi?m mu?n có hàm lu?ng các g?c ROS tang cao trong tinh d?ch trong khi h?u nhu không th?y di?u này trên nam gi?i không vô sinh hi?m mu?n.
Nhi?u nghiên c?u có d?i ch?ng cho th?y ch? d?nh thu?c ch?ng oxy hóa cho hi?m mu?n vô sinh nam thì t? l? có c?i thi?n ho?c x?u hon v? ch?t lu?ng và s? lu?ng tinh trùng là tuong duong v?i gi? du?c.
Tuy nhiên theo H?i Ni?u Khoa Châu Âu khuy?n cáo là n?u ch?n l?a dúng b?nh nhân d? ch? d?nh di?u ch? thu?c ch?ng oxy hóa thì có th? v?n có l?i trên hi?m mu?n nam vô can có tinh d?ch d? là thi?u nhu?c quái tinh.
Còn ch? d?nh thu?c ch?ng oxy quá trong th?i gian dài cho vô sinh, hi?m mu?n nam không ph?i nguyên nhân do m?t cân b?ng gi?a quá trình oxy hóa và ch?ng oxy hóa d?n d?n r?i lo?n ho?t d?ng gi?a các h? th?ng ch?ng oxy hóa trong toàn b? co th?.
Ch? d?nh di?u tr? trên nam gi?i hi?m mu?n vô can bao g?m tru?ng h?p sau:
Xét nghi?m ROS (Reative Oxy Species): Cho th?y k?t qu? hi?n th? m?c d? cao c?a các g?c oxy hóa t? do trong tinh d?ch.
R?i lo?n cân b?ng quá trình oxy hóa: Nhi?m trùng du?ng sinh d?c, stress tâm th?n hay th? ch?t, m?t ng?, nghi?n ru?u bia, thu?c lá (luu ý thu?c lá thu?ng không ph?i là nguyên nhân don d?c gây gi?m k?t qu? tinh d?ch d?), hành ngh? ti?p xúc v?i hóa ch?t d?c h?i…

 
KHÁNG SINH
Ch? d?nh trong nhi?m trùng sinh d?c, c?n ch?n kháng sinh có ph? r?ng và có n?ng d? t?p trung cao t?i mô sinh d?c nhu Quinolone… và th?i gian di?n tr? kéo dài 3 – 6 tu?n.

NHÓM THU?C ANDROGEN:
M?c dù androgen dóng vai trò quan tr?ng trong quá trình kích thích s? sinh tinh, trong bi?t hóa co quan sinh d?c, ch?c nang tình d?c nhung ch? d?nh di?u tr? nhóm thu?c này ch? có trong r?i lo?n ch?c nang tình d?c và bi?t hóa co quan sinh d?c. Androgen li?u th?p không th?y có d? b?ng ch?ng c?i thi?n tinh d?ch d?. Androgen li?u cao ch? d?nh trong gi?m sinh tinh có th? gây ngung sinh tinh không h?i ph?c do h?u qu? ?c ch? ngu?c.

ÐI?U TR? KHÔNG DÙNG THU?C:
Ðu?c áp d?ng don thu?n hay ph?i h?p v?i thu?c và th?c hi?n ít nh?t 3 tháng tru?c, t?c tr?n c? chu k? sinh tinh thì m?i d?t s? lu?ng, ch?t lu?ng tinh trùng t?t nh?t, dó là các bi?n pháp:

DINH DU?NG H?P LÝ:
Ch? d? an v?a d?, da d?ng và cân d?i ch?t d?m (giàu d?m d? tiêu hóa t? cá nu?c l?nh nhu cá thu,…), ch?t béo (giàu acid béo nhung không bão hòa nhu d?u oliu,…), du?ng, vitamine và khoáng ch?t, ch?t xo t? rau qu? tuoi, v?i d? lu?ng ch?t ch?ng oxy hóa (vitamine E có trong giá d? …, glutathione trong bu?i …, k?n trong sò …, vitamine C trong táo …, selen trong cua …, carotene trong rau ngót …), gi?m cân b? béo phì, b? tu?c lá, b? ru?u bia, u?ng café và trà có lu?ng caffein du?i 300mg/ngày du?c khuy?n cáo cho vô sinh nam.
Nhi?u th?c ph?m tang cu?ng ch?c nang tình d?c nhu tinh hoàn bò, b?a c?i, bò c?p, hành t?i,…du?c khuy?n khích cho nam gi?i có t?n su?t quan h? th?p du?i 2 l?n m?i tu?n, m?t s? ít nghiên c?u cho r?ng th?c ph?m trên có th? ch? L – arginine là ti?n ch?t c?a bitric oside (NO), NO là ch?t dóng vai trò chính trong ti?n trình gây cuong nên giúp c?i thi?n ch?c nang tình d?c, hàm lu?ng th?p c?a No cung c?i thi?n d? di d?ng tinh trùng trong khi hàm lu?ng cao l?i gây r?i lo?n ho?t d?ng ty th? và s? t?ng h?p AND tinh trùng.

CU?C S?NG CÂN B?NG:
Stress tâm lý có th? gây r?i lo?n ho?t d?ng tr?c võ não – h? d?i – tuy?n yên - tinh hoàn, gây s?n sinh nhi?u g?c ROS b?t l?i cho tinh trùng và s? sinh tinh. Nhi?u nghiên c?u cho th?y stress tâm lí x?y ra trong vòng 3 tháng tru?c khi l?y tinh d?ch d? có s? lu?ng, ch?t lu?ng tinh trùng kém hon so v?i khi có tr?ng thái tâm lý bình thu?ng.

V?N Ð?NG V?A PH?I:
V?n d?ng, th? thao quá ít hay quá n?ng d?u không du?c khuy?n khích trong vô sinh nam, v?n d?ng quá n?ng, quá nhi?u du?c cho là gia tang chuy?n hóa t? bào co gây s?n sinh du th?a các g?c ROS không có l?i cho tinh trùng. Tránh xông hoi, khô, ngâm mình trong nu?c nóng thu?ng xuyên vì tang nhi?t d? bìu gây gi?m sinh tinh.

TÓM L?I
Gi?i pháp can thi?p n?i khoa dúng cách cho vô sinh, hi?m mu?n nam có th? c?i thi?n ch?t lu?ng, tang s? lu?ng tinh trùng d? d? giúp h? có con t? nhiên ho?c b?ng phuong pháp nhân t?o và th? tinh trong ?ng nghi?m v?i chính tinh trùng c?a mình.

Tài li?u tham kh?o:
1. EmilA, Tanagho, Jack W.McAninch.Smith’s General U3rology 2008;44:684 – 714
2. G.R Dohle, A Jungwirth, G. Colpi, A.Giwercman, T.Diemer, T.B Hargreave. Guidelines on male infetility. EAU          Guidelines 2007
3.K.Tremellen. Oxidative stress and male infetility – a clinical perpspective. Hum Reprod.2008;14:243 – 258