Định lượng nội tiết là một xét nghiệm cần thiết đánh giá khả năng sinh sản sau khi xét nghiệm tinh dịch đồ. Mặc dù khả năng sinh sản nam giới phụ thuộc vào kiểm soát nồng độ nội tiết tố trong huyết thanh ,chỉ có 3% nam giới bị hiếm muộn có nguyên nhân nguyên phát từ nội tiết (Sigman và Jarow, 1997).

Thông thường, FSH, LH, TESTOSTERONE, PROLACTIN, ESTRADIOL là các yếu tố được khảo sát trước tiên. Chúng có vai trò quan trong trong việc xác định vị trí tổn thương gây suy sinh dục để từ đó có những quyết định điều trị phù hợp. Tuy nhiên, tùy theo kết quả này như thế nào cùng với tiền sử bệnh, thăm khám, triệu chứng cụ thể, chúng ta có thể khảo sát them một số nội tiết khác như GnRH, SHBG, INHIBIN B.

GONADOTROPINGS

Nồng độ LH, FSH tăng cao kết hợp với testosterone thấp cho thấy tổn thương tại tinh hoàn (suy sinh dục nguyên phát) gonadotropins thấp cho thấy tổn thương tại trung tâm (suy sinh dục thứ  phát). Khi diễn giải giá trị LH cơ bản nên xem xét tới khả năng tiết ra theo nhịp sinh lý của tuyến yên đi cùng với sự dao động nồng độ huyết thanh. Nền tảng tiết theo nhịp của LH dựa trên khả năng phóng thích theo nhịp và thời gian bán hủy ngắn (60 phút). Một người nam bình thường có 8-20 nhịp LH mỗi ngày .Bệnh nhân suy sinh dục nguyên phát có sự gia tăng nồng độ LH huyết thanh trung bình và tầng suất tiết LH. Khi GnRH vùng hạ đồi không được tiết ra, nhịp LH không thể hoặc thỉnh thoảng mới đo được. Nồng độ LH tăng cao cùng với testosterone xuất hiện ở các trường hợp có đề kháng androgen.
Do có thời gian bán hủy lâu hơn 4-6 giờ, biên độ dao động của FSH không đáng kể. Ở một chừng mực nhất định , FSH huyết thanh phản ảnh khả năng sinh tinh. FSH giảm gợi ý suy vùng hạ đồi hoặc tuyến yên. FSH tăng cao ở bệnh nhân có thể tích tinh hoàn nhỏ(<6ml), mật độ chắc và không tinh trùng gợi ý hội chứng Klinefelter.
Nếu thể tích tinh hoàn lớn hơn 6ml và không có tinh trùng/thiểu tinh năng kết hợp, thì FSH tăng cao cho thấy tổn thương nguyên phát quá trình sinh tinh. Trường hợp FSH dao động biên độ rộng thường liên quan tới tiểu quản sinh tinh không có tế bào gốc (Sertoli cell-only tubules ) (von eckardstein và cs., 1999). Tuy nhiên, nồng độ FSH bình thường có thể gặp ở bệnh nhân không tinh trùng/ thiểu tinh nặng do khiếm khuyết trong quá trình sinh tinh ở giai đoạn muộn hâu phân bào giảm nhiễm. Trong trường hợp này được xếp vào nhóm không phụ thuộc FSH (Bergmann và cs.,1994).

Nếu FSH bình thường kết hợp không tinh trùng, thể tích tinh hoàn bình thường và nồng độ  glucosidase trong tinh dich thấp, nghĩ nhiều đến vô sinh bế tắc hoặc bất sản ống dẫn tinh. Tất cả  dữ kiện này cộng với những thong tin mơ hồ có thể làm sang tỏ bằng sinh tiết hai tinh hoàn, trong trường hợp mô lọc tinh hoàn bình thường, phẫu thuật phục hồi mào tình, ống dẫn tinh hoặc kỹ thuật hỗ trợ sinh sản (ART) được chỉ định (GLODSTEIN VÀ TANRIKUT,2006).

Testosterone có vai trò quan trọng trong xác định hypogonadism (suy tuyến sinh dục) nghi ngờ trên lâm sang, đánh giá chức năng tế bào Leydig. Khi diễn giải giá trị testosterone,nên chú ý biến động giá trị vào ban ngày, bởi vì nồng độ ban ngày cao hơn ban đêm 20-40%. Nồng độ testosterone bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố dưới điều kiện sinh lý và bệnh lý (Zitzimann và Nieschlag,2001). Tập thể dục tích cực, ngắn hạn có thể làm tăng testosterone máu. Trong khi bài tập cường độ nặng, kéo dài có thể làm giảm nồng độ testosterone.

Gần như hầu hết các bệnh mãn tính, cụ thể bệnh gan, thận, tim mạch, cũng như stress, gây tê, ma túy, một số loại thuốc ví dụ ketoconazone có thể nhanh chóng làm giảm nồng độ testosterone. Testosterone huyết thanh, đặc biệt testosterone tự do, giảm theo tuổi (zitzmann và nieschlag,2003; Araujio và cs 2007). Mặc dù không rõ là việc giảm này là sinh lý lien quan tới tuổi tác hay do nguyên nhân bệnh tật,khi nồng độ giảm dưới mức giới hạn có thể có triệu chứng lâm sang của suy tuyến sinh dục.

Một số điểm cần lưu ý về nồng độ testosterone huyết thanh
•    Bình thường ở người lớn mọi lứa tuổi nằm trong khoảng 12-40 nmol/L trong suốt.
•    Dưới 8 nmol/L chắc chắn là bệnh lý.
•    8-12 nmol/L thì cần làm xét nghiệm.
•    Trẻ chưa dậy thì  và bệnh suy tinh hoàn hay không thường có nồng độ dưới 4nmol/L.
•    Thông thường một mẫu máu buổi sáng (8:-10:00) là đủ cho mục đích đánh giá.

Trong máu, testosterone gắn kết với protein SHBG (SEX HORMONE BINDING GLOBULIN). Chỉ khoảng  2% là không gắn kết và hiện diện dưới dạng tự do và có tác động sinh học. Testosterone toàn phần thường có liên quan tới testosterone tự do. Do đó thường chỉ định lượng testosterone toàn phần. Chỉ cần đo testosterone tự do trong những trường hợp nhất định. Tuy nhiên, kỹ thuật đo testosterone tự do khá phức tạp, do đó hiện nay đa số các trung tâm chỉ đo chỉ số testosterone tự do.

 Proxeed® Plus  Thụ thai & vô sinh nam   Nghiên cứu lâm sàng  Tư vấn của chuyên gia  Hỏi & Trả lời  Mua hàng