Ð?nh nghia: là ph?n ?ng ho?c ph?n x? c?a di?u tr? có thêm ngoài tác d?ng mong mu?n c?a thu?c. Ðây không ph?i là tác d?ng d?c tính do dùng thu?c quá li?u mà ch? có tác d?ng th? phát c?a m?t li?u bình thu?ng.
Tác d?ng ph? có th? x?y ra n?u tác d?ng mong mu?n ti?p t?c quá gi?i h?n di?u tr?. Ví d? ch?y máu do di?u tr? dùng thu?c ch?ng dông máu.
Phân lo?i
Tác d?ng ph? c?a m?t s? thu?c thông thu?ng
Ngoài tác d?ng ch?a b?nh, thu?c có th? gây ra cho ngu?i dùng m?t s? tác d?ng ph? không mong mu?n, n?u tác d?ng ph? mà n?ng thì c?n ngung thu?c ho?c d?i thu?c.
Nhóm thu?c
Tên thu?c
Tác d?ng ph?
Tê, mê
procain (novocain clohydrat)
m?n c?m: ban d?, ng?a, s?t, h? huy?t áp
Gi?m dau, ch?ng viêm
aspirin
kích thích niêm m?c d? d?y, gây c?m giác d?y b?ng. Ngu?i m?n c?m: con co th?t ph? qu?n. không dùng cho ngu?i d? m?n c?m. Gi?m ti?t s?a, không dùng cho ngu?i dang cho con bú. D? ch?y máu
Paracetamol
t?n thuong gan n?u dùng quá li?u kéo dài, không dùng cho ngu?i suy gan, th?n.
Gi?m dau
atropin
khô mi?ng
Gi?m dau, gây ng?
morphin, pethidin, thu?c ch?a opi
suy hô h?p, bu?n nôn, táo bón
Ch?ng d? ?ng
prometazin
bu?n ng?, khô mi?ng, chóng m?t, không dùng cho ngu?i suy gan n?ng.
Ch?ng d?ng kinh
gardenal(phenobarbital)
bu?n ng?, lú l?n, suy hô h?p, gi?m huy?t áp. Không dùng cho ngu?i b?nh gan
Thu?c giun
levamisol
dau b?ng, bu?n nôn, nh?c d?u
piperazin
r?i lo?n tiêu hoá, nh?c d?u, chóng m?t, bu?n nôn, m?n ng?a. Không dùng cho ngu?i d?ng kinh, b?nh gan, th?n, th?n kinh.
Thu?c giun
tetra chorur etylen (didaken)
chóng m?t, bu?n nôn, t?n thuong gan. Không dùng cho ngu?i suy gan, th?n, m?t nu?c, suy nhu?c, tr? em du?i 16 tu?i
Ch?ng amib (l?)
metronidazol
bu?n nôn, dau b?ng, nh?c d?u, m?n ng?a. Không dùng cho ngu?i có thai.
Ch?ng nhi?m khu?n
penixilin
d? ?ng, choáng ph?n v?
ampixilin
d? ?ng, r?i lo?n tiêu hoá
cloramphenicol
?c ch? tu? xuong gây thi?u máu, gi?m b?ch c?u, h?i ch?ng xám, bu?n nôn...
streptomycin
t?n thuong thính giác, thi?u máu, d? ?ng
tetraxyclin
bu?n nôn, chán an, t?n thuong gan, vàng rang. không dùng cho tr? em du?i 8 tu?i, ph? n? có thai.
sulfamid
t?n thuong th?n, d? ?ng n?ng, thi?u máu
Thu?c ch?ng s?t rét
cloroquin
r?i lo?n tiêu hoá, nh?c d?u, ng?a ,thi?u máu
quinin
chóng m?t, nh?c d?u, bu?n nôn, ng?a, r?i lo?n th? giác
Các thu?c tác d?ng lên th?n kinh trung uong
adrenalin
m?ch nhanh hay lo?n, khó th?
codein
bu?n nôn, táo bón, bu?n ng?
ephedrin
m?ch nhanh ,m?t ng?
diazepam
bu?n ng?, th?t di?u, suy hô h?p, h? huy?t áp
theophylin
bu?n nôn, ?a ch?y, nh?c d?u
Các thu?c khác
furosemid
m?n ng?a, h? kali huy?t, gi?m ti?u c?u
magiê sulfat
?a ch?y, tang magiê huy?t
reserpin và cao ba g?c
m?t m?i ng?t mui
Viên tránh thai
progestatif nhu norgestrel levonorgestrel...
bu?n nôn, tang cân, nh?c d?u...
Ngoài ra, tác d?ng ph? còn hoàn toàn không liên h? gì v?i m?c dích c?a di?u tr?, nhu tri?u ch?ng choáng váng do dùng thu?c histamin trong trong di?u tr? b?nh viêm mui d? ?ng. Tuy nhiên, tác d?ng ph? trong m?t hoàn c?nh này có th? là m?t tác d?ng mong mu?n trong hoàn c?nh khác (tác d?ng gây ng? c?a thu?c histamin dùng d? an th?n).
- Tác d?ng ph? lo?i 1: là tác d?ng ph? dã du?c bi?t tru?c và có ? h?u h?t m?i b?nh nhân dùng lo?i thu?c dó.
- Tác d?ng
ph? lo?i 2: ch? x?y ra ? m?t thi?u s? ngu?i và thu?ng không doán tru?c
du?c cho d?n khi bác si phát hi?n có s? liên h? gi?a m?t lo?i thu?c và
ph?n ?ng d?c bi?t d?i v?i lo?i thu?c này.
- Tác d?ng lo?i 3: có th? do b?nh di truy?n (nhu thi?u m?t men d?c hi?u thu?ng làm m?t tác d?ng c?a thu?c (do d? ?ng).
- Tác d?ng ph? lo?i 4: thu?ng bi?u hi?n: phát ban, sung m?t, vàng da. Khi có xu?t hi?n các tri?u ch?ng này c?n ngung dùng thu?c.
|